Hadieth 61
عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رضي الله عنه قَالَ: «كَانَ أَصْحَابُ رَسُولِ اَللَّهِ صلى الله عليه وسلم -عَلَى عَهْدِهِ- يَنْتَظِرُونَ اَلْعِشَاءَ حَتَّى تَخْفِقَ رُؤُوسُهُمْ، ثُمَّ يُصَلُّونَ وَلا يَتَوَضَّئُونَ». أَخْرَجَهُ أَبُو دَاوُدَ، وَصَحَّحَهُ اَلدَّارَقُطْنِيّ وَأَصْلُهُ فِي مُسْلِم.
Anas ibn Maalik moge Allaah behaagd met hem zijn heeft verhaald, hij zei: “De metgezellen van de Boodschapper van Allaah salla-llaahu 3alayhi wa-sallam wachtten in zijn tijdperk (op het gebed van) 3ishaa totdat hun hoofden (door slaap) naar voren bogen. Vervolgens verrichtten zij het gebed zonder dat zij de wassing verrichtten.”[1]
Bewijsstukken:
– En in een uitspraak: “Ik zag hoe de metgezellen van de Profeet salla-llaahu 3alayhi wa-sallam voor de Salaah werden opgewekt. Ik hoorde zelfs het gesnurk van één onder hen. Zij stonden op en verrichtten het gebed, maar verrichtten geen wudoe’.”[2]
– 3alie radiya-llaahu 3anhu heeft verhaald dat de Profeet salla-llaahu 3alayhi wa-sallam zei: “Het oog is de binder van de anus. Voorwaar, degene die slaapt, hij moet de wassing verrichten.”[3]
Oordelen:
De geleerden hebben daarover verschillende oordelen uitgesproken:
1. dat de slaap in zijn algemeenheid en in al zijn niveaus één van de bedervers is van de wudoe’. Het bewijs daarvan is de algemeenheid die zich in de hadieth van Safwaan bevindt.[4] De Profeet salla-llaahu 3alayhi wa-sallam zei: “Maar in geval van urinering, uitscheiding, en slaap (moeten ze wel aanblijven).”
2. dat de slaap in zijn algemeenheid en in al zijn niveaus de wudoe’ niet bederft, met als bewijs: de hadieth van Anas ibn Maalik radiya-llaahu 3anhu.
3. dat de slaap op zich geen bederver van de wudoe’ is. Als iemand stabiel zittend slaapt, wordt zijn wudoe’ niet bedorven. Als hij anders slaapt, wordt zijn wudoe’ wel bedorven, met als bewijs: de hadieth van 3alie ibn abie Taalib.
4. dat de korte slaap de wudoe’ niet bederft, maar de lange slaap wel.
Oordelen:
De verzoening van de bewijzen en de uitleg van de oordelen:
– ‘Het is niet toegestaan de beduiding uit te stellen wanneer er noodzaak voor is.’ Deze definitie kan in de hadieth van Anas worden toegepast. De Profeet salla-llaahu 3alayhi wa-sallam heeft zijn metgezellen niet opgedragen de wudoe’ opnieuw te verrichten. Daarom wordt in zo’n situatie de wudoe’ niet bedorven.
– In de hadieth van Safwaan ibn 3assaal radiya-llaahu 3anhu wordt de slaap in zijn algemeenheid als bederver van de wudoe’ genoemd. In andere ahaadieth wordt een niveau van de slaap gespecificeerd, namelijk: de hadieth van Anas waarin hij zegt: “totdat hun hoofden (door slaap) naar voren bogen. Vervolgens verrichtten zij het gebed zonder dat zij de wassing verrichtten.” Ook de hadieth van 3alie radiya-llaahu 3anhu waarin de Profeet salla-llaahu 3alayhi wa-sallam zegt: “Het oog is de binder van de anus. Voorwaar, degene die slaapt, hij moet de wassing verrichten.”[5]
De verzoening van deze ahaadieth leidt tot de volgende oordelen:
– De slaap is één van de bedervers van de wudoe’.
– De lichte slaap waardoor het hoofd naar voren wordt gebogen bederft de wudoe’ niet, met als bewijs de hadieth van Anas radiya-llaahu 3anhu.
– Als men zittend slaapt, wordt zijn wudoe’ niet bedorven.
– Als men tijdens zijn slaap niet onbewust wordt van hetgeen rondom hem gebeurt, blijft zijn wudoe’ geldig. Zo vallen het buiten bewustzijn, de krankzinnigheid en het dronkenschap door middel van anologie onder dit oordeel, wegens het motief dat zich in al deze situaties bevindt, en dat is dat het verstand buiten werking treedt.
[1] Sahieh, deze hadieth is overgeleverd door imaam aboe Daawoed en imaam a-Ddaaraqutnie en is sahieh verklaard door imaam Muslim.
[2] Sahieh, deze hadieth is overgeleverd door imaam a-Shaafi3ie, imaam Muslim, imaam aboe Daawoed en imaam a-Ttirmidhie is sahieh verklaard door imaam Muslim en imaam al-Albaanie.
[3] Hasan, deze hadieth is overgeleverd door a-Ttirmidhie en hasan verklaard door imaam al-Albaanie.
[4] Zie hadieth 55.
[5] Voor meer uitleg over de hadieth zie ook hadieth 73.